W dynamicznie zmieniającym się świecie globalnego handlu firmy muszą być przygotowane na ryzyko wynikające z wojen handlowych, ceł, sankcji oraz nieprzewidywalnych zmian w regulacjach. W swoim blogu Brian Buck ekspert ds. negocjacji Scotwork wskazał trzy kluczowe mechanizmy, które pomagają zwiększyć odporność umów na zmiany rynkowe:
- Klauzule eskalacyjne
Pozwalają na dostosowanie cen w oparciu o określone czynniki, takie jak wzrost lub spadek ceł. Dzięki temu żadna ze stron nie zostaje uwięziona w niekorzystnych warunkach, gdy otoczenie rynkowe się zmienia.
- Ceny indeksowane
Zamiast ustalać stałą cenę, koszty są powiązane z zewnętrznym wskaźnikiem – np. cenami surowców lub poziomem ceł. Takie podejście pozwala na naturalne dostosowywanie się cen w czasie.
- Mechanizmy renegocjacji
Strony mogą ponownie negocjować warunki umowy, gdy zostaną osiągnięte określone progi, np. gdy cła przekroczą (lub spadną poniżej) ustalony poziom. Podoba sytuacja wygląda w przypadku wojen handlowych i zmiany kursów walutowych, stabilność cenowa może zostać zachwiana, a zmiany w kursach walutowych mogą wpłynąć na koszty produkcji czy transportu. Dzięki mechanizmom renegocjacji unika się sytuacji, w której umowa staje się nieaktualna i niekorzystna.
Zabezpieczenie swoich umów przed skutkami wojen handlowych to kluczowy element strategii każdej firmy działającej na rynkach międzynarodowych. Wprowadzenie odpowiednich mechanizmów, takich jak klauzule siły wyższej, elastyczność cenowa i aktywne negocjacje z partnerami handlowymi, pozwala na lepsze dostosowanie się do zmiennych warunków rynkowych i minimalizowanie ryzyka finansowego. Biorąc jednak pod uwagę obecne wyzwania rynkowe i dynamicznie zmieniające się uwarunkowania, warto rozważyć jeszcze:
- Rozszerzone klauzule siły wyższej (force majeure)
Standardowe klauzule obejmują klęski żywiołowe czy wojny, ale warto doprecyzować ich zakres, aby obejmowały również:
- Sankcje gospodarcze i handlowe – jeśli dany kraj zostaje objęty restrykcjami, umowa powinna przewidywać scenariusze awaryjne.
- Nagłe zmiany regulacyjne – np. zakaz eksportu określonych technologii czy surowców.
- Przerwy w dostawach strategicznych surowców – np. półprzewodników czy metali ziem rzadkich.
- Mechanizmy ochrony przed dumpingiem cenowym
W sytuacji wojen handlowych firmy mogą stosować dumping cenowy, obniżając ceny poniżej kosztów, by zdominować rynek. Klauzule antydumpingowe mogą ograniczać ryzyko nieuczciwej konkurencji i wymuszać renegocjację cen.
- Dynamiczne harmonogramy dostaw
Zamiast sztywnych terminów dostaw warto wprowadzić elastyczność:
- Okna dostaw zależne od sytuacji rynkowej.
- Możliwość zmiany tras i punktów dostawy (np. w przypadku blokad transportowych).
- Opcje terminowe w umowach (contract hedging)
Firmy mogą stosować mechanizmy podobne do opcji walutowych, pozwalające dostosować ceny do przyszłych warunków rynkowych – np. prawo do zakupu surowców po wcześniej ustalonej cenie w określonym przedziale czasowym.
- Klauzule ESG (zrównoważonego rozwoju)
Rosnące regulacje środowiskowe sprawiają, że firmy powinny przewidzieć ryzyko związane z:
- Nowymi podatkami węglowymi.
- Ograniczeniami dotyczącymi śladu węglowego w łańcuchach dostaw.
- Wymogami raportowania ESG.
Podsumowanie
Inspiracja płynąca z bloga Briana Bucka jest bardzo trafna – klauzule eskalacyjne, indeksacja cen i mechanizmy renegocjacji to fundament elastycznych umów. Jednak współczesne wyzwania wymagają jeszcze szerszego podejścia. Rozszerzone klauzule siły wyższej, ochrona przed dumpingiem, elastyczne harmonogramy dostaw, zabezpieczenia walutowe oraz ESG to elementy, które powinny znaleźć się w umowach firm działających w zmiennym otoczeniu rynkowym.
W Scotwork Polska pomagamy firmom negocjować umowy, które są odporne na zmienność rynkową. Jeśli chcesz dowiedzieć się, jak zabezpieczyć swoje kontrakty przed niepewnością, skontaktuj się z nami!